Çözeltiden Gerçekleştirilen Kaplamalar
Elektrolitik metal kaplamalar korozyona karşı, dekoratif amaçlı ve aşınmaya karşı korunmak amacıyla kullanılır. Elektrolitik kaplama işlemi;
a) Elektrokimyasal
b) Akımsız (kimyasal) kaplama olmak üzere uygulamada ikiye ayırmaktadır.
Kaplama işlemi ister elektro kimyasal ister kimyasal olsun prosesin akım şeması benzerdir. Kaplanacak olan parça; yüzey temizleme-yıkama-oksit ve pasın yüzeyden uzaklaştırılması-elektrolitik parlatma-kaplama işlemi ve yüzey yıkama kademelerinden geçer.Kaplanacak olan parçanın yüzey geometrisine bağlı olarak uygulamada farklılıklar yaşansada temel adımlar yukarıdaki gibidir.
YÜZEY TEMİZLEME: Yüzey temizleme işlemi parçanın yüzeyindeki yağ, pas, cila artıkları gibi kirliliklerin ortadan kaldırılması amacıyla yapılır. Sodyum karbonat, sodyum hidroksit, tri sodyum fosfat belli miktarlarda 60-70ºC suda çözdürülür10-15 dk bu solüsyon içerisinde bekletilir. Solüsyondan çıkartılan parçalar sıcak ve temiz suyla yıkanır ve kurutulur.
ELEKTROLİTİK PARLATMA: Yüzeyde var olan oksit tabakasının elektrolitik kaplama yapmadan önce mutlaka giderilmesi gerekmektedir. Oksit tabakası kaplamanın 1. adımı olan yüzey temizleme kademesinde giderilmez. Tabakanın giderilmesi için metal yüzeyleri(eğer yüzey uygunsa)mekanik olarak keçe veya fırçalarla polisaj işlemi uygulanır.
Elektrolitik parlatmalar her metal için özel banyo bileşimine sahip bir işlemdir. Elektrolitik parlatmada temel nokta bir sonraki işlem adımında kaplanacak metalin(parçanın) anot olarak bağlanmasıyla gerçekleştirilir. Parlatmada ve kaplamada doğru akım kaynakları kullanıldığından elektrolitik parlatmada metal yada parça + uca bağlanır (anodik bağlanma).Eğer parçanın oksit tabakası bir önceki işlemde giderilmiş ise yüzey kimi zaman gözle görülmeyecek ölçüde bir pürüzlülüğe sahiptir ve elektrolitik parlatmayla yüzey kaplamaya uygun, düzgün üniform hale getirilir. Bir önceki işlemde oksit tabakasını gideremediysek; bu kez yüzey hem pürüzlü hem de oksitlidir. Seçilecek akım yoğunluğu ve işlem süresiyle oksit tabakası giderilebilir.
Metal parça geçirmiş olduğu tüm yüzey hazırlama işlemlerinden sonra kaplama ünitesine gönderilir. Parça kaplama banyolarına katot olarak asılır. Anot olarak ise;
1)Şayet çözülmeyen anotlar kullanacaksak kurşun ve kurşun alaşımlar
2)Şayet çözünen anotlar kullanacaksak kaplanacak metalin külçe dökümü(anot dökümü) anot olarak asılır. Nikel kaplamaların önemli bir kısmı bu şekilde yapılır.
Metal kaplamalarda kaplamanın bakır, nikel, çinko, altın olmasına bağlı olarak çok sayıda banyo bileşenleri vardır. Örneğin nikel kaplama banyoları mat ve yarı mat nikel kaplamalar, parlak nikel kaplamalar, siyah nikel kaplamalar, sülfamatlı, florabatlı olmak üzere; bakır kaplama banyoları sülfatlı, siyanürlü, klorürlü olmak üzere; krom kaplama banyolarını sert ve yumuşak olarak sınıflara ayırmak mümkündür.
a) Elektrokimyasal
b) Akımsız (kimyasal) kaplama olmak üzere uygulamada ikiye ayırmaktadır.
Kaplama işlemi ister elektro kimyasal ister kimyasal olsun prosesin akım şeması benzerdir. Kaplanacak olan parça; yüzey temizleme-yıkama-oksit ve pasın yüzeyden uzaklaştırılması-elektrolitik parlatma-kaplama işlemi ve yüzey yıkama kademelerinden geçer.Kaplanacak olan parçanın yüzey geometrisine bağlı olarak uygulamada farklılıklar yaşansada temel adımlar yukarıdaki gibidir.
YÜZEY TEMİZLEME: Yüzey temizleme işlemi parçanın yüzeyindeki yağ, pas, cila artıkları gibi kirliliklerin ortadan kaldırılması amacıyla yapılır. Sodyum karbonat, sodyum hidroksit, tri sodyum fosfat belli miktarlarda 60-70ºC suda çözdürülür10-15 dk bu solüsyon içerisinde bekletilir. Solüsyondan çıkartılan parçalar sıcak ve temiz suyla yıkanır ve kurutulur.
ELEKTROLİTİK PARLATMA: Yüzeyde var olan oksit tabakasının elektrolitik kaplama yapmadan önce mutlaka giderilmesi gerekmektedir. Oksit tabakası kaplamanın 1. adımı olan yüzey temizleme kademesinde giderilmez. Tabakanın giderilmesi için metal yüzeyleri(eğer yüzey uygunsa)mekanik olarak keçe veya fırçalarla polisaj işlemi uygulanır.
Elektrolitik parlatmalar her metal için özel banyo bileşimine sahip bir işlemdir. Elektrolitik parlatmada temel nokta bir sonraki işlem adımında kaplanacak metalin(parçanın) anot olarak bağlanmasıyla gerçekleştirilir. Parlatmada ve kaplamada doğru akım kaynakları kullanıldığından elektrolitik parlatmada metal yada parça + uca bağlanır (anodik bağlanma).Eğer parçanın oksit tabakası bir önceki işlemde giderilmiş ise yüzey kimi zaman gözle görülmeyecek ölçüde bir pürüzlülüğe sahiptir ve elektrolitik parlatmayla yüzey kaplamaya uygun, düzgün üniform hale getirilir. Bir önceki işlemde oksit tabakasını gideremediysek; bu kez yüzey hem pürüzlü hem de oksitlidir. Seçilecek akım yoğunluğu ve işlem süresiyle oksit tabakası giderilebilir.
Metal parça geçirmiş olduğu tüm yüzey hazırlama işlemlerinden sonra kaplama ünitesine gönderilir. Parça kaplama banyolarına katot olarak asılır. Anot olarak ise;
1)Şayet çözülmeyen anotlar kullanacaksak kurşun ve kurşun alaşımlar
2)Şayet çözünen anotlar kullanacaksak kaplanacak metalin külçe dökümü(anot dökümü) anot olarak asılır. Nikel kaplamaların önemli bir kısmı bu şekilde yapılır.
Metal kaplamalarda kaplamanın bakır, nikel, çinko, altın olmasına bağlı olarak çok sayıda banyo bileşenleri vardır. Örneğin nikel kaplama banyoları mat ve yarı mat nikel kaplamalar, parlak nikel kaplamalar, siyah nikel kaplamalar, sülfamatlı, florabatlı olmak üzere; bakır kaplama banyoları sülfatlı, siyanürlü, klorürlü olmak üzere; krom kaplama banyolarını sert ve yumuşak olarak sınıflara ayırmak mümkündür.
